Rożen Adam h. Gryf (zm. 1619), rotmistrz piechoty kor., potem podsędek ziemski krakowski. Był synem Adama (zm. 1576), dziedzica części w Mogilnie i Koniuszowej w pow. sądeckim, w r. 1537 podstarościego sądeckiego, i Barbary z Kępińskich (Kempińskich), bratankiem Zygmunta (zob.).
W młodości służył R. w wojsku kor.; zapewne to raczej on niż jego ojciec był w r. 1565 rotmistrzem piechoty w posiłkującym armię lit. zaciągu polskim. W l. 1569–73 był dowódcą 100-osobowej roty pieszej na Podolu, przypuszczalnie brał udział w wyprawie Mikołaja Mieleckiego do Mołdawii w r. 1572. Nie jest pewne czy to R., czy też jego ojciec, był deputatem do sądów w czasie bezkrólewia w r. 1574. Na pewno natomiast R. był deputatem do wybierania kwarty w r. 1579. W okresie bezkrólewia po śmierci Stefana Batorego brał udział w zjeździe senatorów i szlachty małopolskiej w Krakowie 27 XII 1587, w maju 1587 był na okazowaniu pod Proszowicami i oblatował w grodzie krakowskim podjęte wówczas uchwały; deputowany do sądu woj. krakowskiego nie stawił się 1 VI na sesji. Na sejmie elekcyjnym 20 VIII 1587 oddał głos na arcyks. Ernesta. Związany był następnie ze stronnictwem, które wybrało na tron polski arcyks. Maksymiliana i w r. 1588 (?) był w Pradze, gdzie obok star. piotrkowskiego Piotra Dunina Szpota, Stanisława Stadnickiego ze Żmigrodu i Łańcuta oraz Krzysztofa Warszewickiego, podpisał stwierdzenie, iż Gustaw, ks. szwedzki, jest synem króla Eryka XIV i dziedzicem korony szwedzkiej („Elementa …” XVI). W r. 1597 proszowski sejmik przedsejmowy polecał posłom wstawić się o nagrodę dla R-a, «który także i roty wodził i na wojnach koronnych bywał». W okresie tym był już R. zaangażowany w działalność publiczną. Reprezentował on woj. krakowskie na sejmie 1596 r. i wraz ze swymi kolegami protestował na nim przeciw umieszczeniu w konstytucjach sejmowych punktów, na które Krakowianie nie wyrazili zgody. Ponownie posłował na sejm w r. 1598 i ponownie deputowano go zeń do odbierania kwarty w Rawie. R. cieszył się popularnością głównie wśród umiarkowanej i raczej regalistycznej szlachty. Ona to wybrała go na sejmiku 11 IX 1600 na deputata do Trybunału Kor. i przeciwstawiła się próbie narzucenia siłą przez opozycyjną mniejszość innego kandydata. W l. 1603–4 sejmiki zalecały posłom upomnieć się o «nagrodę» R-a «za krwawe posługi swe i przodków swoich». Dn. 4 I 1606 został R. wybrany w Proszowicach na kandydata do urzędu podsędka ziemskiego krakowskiego; nominację otrzymał 7 I, przysięgę złożył 13 II t. r.
W okresie rokoszu sandomierskiego pozostał R. wśród szlachty lojalnej wobec króla. Wybrany na posejmowym sejmiku w Proszowicach 3 VI 1606, posłował do zbierającej się pod Lublinem szlachty rokoszowej z wezwaniem do odłożenia zjazdu i przedłożenia niezałatwionych postulatów («urazów») na kolejnym sejmie, w styczniu 1607 nalegał na odbycie roków ziemskich i złożył protest przeciw ich zaniechaniu. Po raz ostatni reprezentował woj. krakowskie na nadzwycz. sejmie w r. 1613; jeździł następnie do Trybunału skarbowego do Radomia, gdzie protestował przeciw niektórym punktom uniwersału poborowego. Protest ten ponowił na sejmiku posejmowym w Proszowicach 14 I 1614. W lipcu 1616 podpisał uchwałę posejmowego sejmiku w Proszowicach dotyczącą trybu przekazania dodatkowego czopowego «królewiczowi JM ma uspokojenie RP od Moskwy».
W r. 1576, po śmierci ojca, R. objął z cesji matki jej dobra dziedziczne, a mianowicie części we wsiach Kobyle, Zagórze, Woła i Zbąk w ziemi sądeckiej, w r. 1578 zabezpieczał jej dożywocie w imieniu własnym i małoletniego brata Pawła, którego jeszcze w r. 1583 reprezentował w sprawach majątkowych. W r. 1582 poślubił R. posażną wdowę po Wojciechu Dłuskim – Elżbietę z Zieleńskich («de Zielonki»). Ślub był cichy, zawarty – jak się wydaje – wbrew woli Mikołaja Dłuskiego, sprawującego opiekę nad córkami Elżbiety i jej pierwszego męża a swego brata. Wciągnął on R-a w przewlekły proces, w którym ten jako przypozwany musiał bronić nie tylko swej żony, oskarżonej o zawłaszczenie mienia po pierwszym mężu i należnego córkom, lecz przede wszystkim jej dobrego imienia i legalności swego małżeństwa. Kwestionował bowiem ten fakt Dłuski określając Rożnową jako «uxor asserta». R. zmarł w początku r. 1619 i został pochowany prawdopodobnie w Mogilnie. Potomstwa R. nie pozostawił.
Paprocki; Żychliński, V 273; Katalog zabytków sztuki w Pol., I 307; – Akta sejmikowe woj. krak., I; Elementa ad fontium editiones, XVI, XXIX; Script. Rer. Pol., XI (Diariusze 1587); Vol. leg., II 1478; – AGAD: Metryka Kor. 150 k. 185; AP w Kr.: Castr. Sand., t. 11 s. 175–178, t. 16 s. 918, t. 17 s. 364–365, t. 38 s. 91, 272, Terr. Crac., t. 76 s. 1224, 1481, t. 77 s. 711–723, 751–765, 784–785, 1033–1044, 1049–1054, t. 88 s. 116, 812; – Informacje Marka Plewczyńskiego na podstawie m. in. AGAD: ASW 85 nr 65 k. 10, ASK III nr 1 k. 523.
Halina Kowalska